U bent hier: Home Database Oorkonden

nr. 1231.09.23(na 1230.12.24)
1230 (december 25) - 1231 september 23

Wilbrand (van Oldenburg), bisschop van Utrecht, bevestigt de abdij Mariënweerd in haar bezittingen en rechten, onder meer te Mill en Hal.

Origineel

[A]. Niet voorhanden.

Afschriften

[B]. (vóór 23 mei 1265), niet voorhanden, maar bekend uit een vidimus voor de abdij Mariënweerd d.d. 23 mei 1265, waar een verwijzing staat naar een cartularium: ut supra in isto eodem folio, alsmede uit een vidimus d.d. 1302.05.18: litterarum seriem infrascriptam religiosorum virorum .. abbatis et .. conventus monasterii Beate Marie in Insula, ordinis Premonstratensis, antiquo registro quorundam suorum privilegiorum insertam vidimus. − C. 1346, Brussel, KB, hs. nr. 17904-6 (= cartularium van Mariënweerd), fol 3v-4r (oude folio 1v-2r), onder het opschrift: Generalia privilegia, en onder de rubriek: Alia confirmatio sive privilegium, mogelijk naar [B].

Uitgaven

a. Kruisheer, OHZ II, 122-125, nr. 522, naar C. Zie verder aldaar.

Regesten

Zie Kruisheer, OHZ II, nr. 522.

Onechtheid

Deze oorkonde maakt deel uit van een groep van zeven oorkonden uit het archief van de abdij Mariënweerd die volgens Bouman, ‘Over de oudste oorkonden’, 280-291, vervalsingen zouden zijn. Brandt, ‘Over de oudste oorkonden’, 223-232, bracht argumenten in tegen deze valsverklaring, die op hun beurt weer door Oppermann zijn weersproken (Opperman, ‘Bijdrage tot de kritiek’, 212 e.v.). Kruisheer beargumenteerde de echtheid van een aantal van de zeven oorkonden, waardoor het fundament onder de bewijsvoering van de onechtheid ten aanzien van onderhavige oorkonde is komen te vervallen. Voor een uitvoerige weergave van deze argumentatie, zie Kruisheer, OHZ II, nr. 522, 122-124.

Ontstaan en samenhang

Onderhavige oorkonde is de naoorkonde van Van Synghel, DONB, nr. 1210.09.23(na 1210.00.00). De tekstdelen die aan deze vooroorkonde (VO) zijn ontleend, staan in een kleiner lettertype. Gewijzigde woordvolgorde is niet aangegeven. Waar één of meer woorden niet overgenomen zijn in de naoorkonde, is een asterisk gebruikt. Voor de ontleningen aan de vooroorkonde , zie het pdfbestand.

Datering

Het gebruik van kerststijl is verondersteld, maar mogelijk is de paasstijl gevolgd, zie Kruisheer, OHZ II, nr. 522, 124.

Afbeelding 11231.09.23(na1230.12.24)fol.3v
Afbeelding 21231.09.23(na1230.12.24)fol.4r
Volledig scherm

Ego Willebrandus, Dei gratia Traiectensis ecclesie humilis minister, dilectissimis filiis Godefrido, abbati de Insula Sancte Marie, eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regulariter substituendis in perpetuum.

Quamquam universi nostre ecclesie filii ad nos respectum consolationis in necessitatibus suis debeant habere, decet nos tamen pauperum Christi vota miseratione paterna amplius promovere atque eorum iustas petitiones ac necessarias nostra autoritate confirmare.

Nos igitur vestris utilitatibus consulentes vestreque quieti nunc et in posterum providentes ecclesiam in Insula Beate Marie sub beati Martini et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia in presenciarum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum sive quorumcumque oblatione fidelium seu aliis iustis modis, Deo propicio est possessura, vobis vestrisque successoribus firma permaneant et illibata. In quibus hec dignum duximus propriis exprimenda nominibus: Insulam videlicet cum omnibus suis usibus, et secus eandem Insulam omnes universaliter agros qui sunt inter Trichtersluse et Spickersluse, septem mansos in Bosg cum suis usibus et terciam partem decime et quicquid eadem ecclesia possidet in areis, agris, pascuis, aquis, Solemunde, Malsen, Deile, Inspiic, Rumede, Gellinchem, Bisde, Spiic, Treiecti et in utroque Inen, et in Bomele, Wrdene, Mille, Halle et in Werdorp quatuor mansos cum decima maiore et minore et iusticia et cunctis usibus eorundem; et in Paueie tres mansos et decimam XX mansorum, capellam quoque Lancsmere cum fundo, in quo sita est, liberam et a minuta decima immunem, et terras quas ex utraque parte laci possidet, et in Bulinghema et in Weithusen et in Godebreghtingen et in Inferiori Tillo universam decimam maiorem et minutam, censum et iusticiam et octo mansos cum omnibus usibus suis, et in Scalcwic mansum et dimidium, et in Westrem dimidium mansum et piscaturam in Hollandia inter Willebucsh Orth et Buckenhalszile, quam comes Theodericus contulit et, eo mortuo, frater ipsius Willelmus, comes, postea confirmavit, ita ut universaliter omnes in predicta piscatura proventus, sive fluonum sive aliorum retium vel quorumlibet modorum piscandi, in fratrum usus libere cedant; et minutam decimam in Haimunt et bona quelibet in Naltwich et in Lira et annuatim redditus unius marce in Helleuothe. Eis etiam qui infirmitatis angustia pressi sub titulo professionis vestre mundo renunciare voluerint vel etiam qui suis possessionibus ecclesiam vestram dotaverint, si tamen vinculo non subiaceant anathematis, sepulturam ibidem* concedimus. Decrevimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet fatigare vexationibus, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva nostra canonica iusticia.

Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona huius nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit secundo terciove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque divino iudicio existere de perpetrata iniquitate se cognoscat et a sacratissimo corpore Dei et Domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax Domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant.

Acta sunt hec anno dominice incarnationis M° CC° XXXI°, indictione III>Ia, sub testimonio tam prelatorum quam fratrum nostrorum, quorum nomina subscripta habentur: Reimarus, prepositus Sancti Petri, Willelmus, decanus eiusdem ecclesie, Henricus, canonicus Sancti Martini, Iacobus, canonicus Sancti Saluatoris, Alexander, canonicus Sancti Iohannis, magister Rolandus, Arnoldus, capellanus, Henricus, prepositus de Bedebure, Stephanus de Busenchem et Winemarus, frater ipsius, Stephanus de Lancdorp et alii quamplures.

a
Busighem VO.

Document acties