U bent hier: Home Database Oorkonden

nr. 1312.10.03
1312 oktober 3

Jan II, hertog van Brabant, stelt voor zichzelf en voor zijn opvolgers de Brabantse abdijen, waaronder de abdij van Berne, en andere religieuze instellingen vrij van alle lasten, vorderingen, bijdragen en ongebruikelijke diensten, die hij eertijds zonder recht had geëist.

Originelen
A1. Antwerpen, Rijksarchief, archief van abdij Sint-Bernards, oorkonde ad datum 1312 okt. 3.
A2. Antwerpen, Rijksarchief, archief van klooster Roozendaal, oorkonde ad datum 1312 okt. 3.
[A3?]. Niet voorhanden, maar bekend uit B.
Afschriften

B. 1313 oktober 6, Bernheze, Abdij van Berne, abdijarchief, inv. nr. IIM12, vidimus door de schepenen van Leuven, beschadigd met tekstverlies, mogelijk naar [A3] of naar A2. Zie verder Camps, ONB I, nr. 885.

Uitgave
a. Camps, ONB I, nr. 885, naar A1 en A2.
Regest
Van Bavel, Regestenboek Berne, 30-31, nr. 134.
Tekstuitgave
De tekst is uitgegeven naar B, met aanvulling van de lacunes in het notenapparaat naar de editie bij Camps, ONB I, nr. 885, die de oorkonde uitgegeven heeft naar A1 met de varianten van A2 in de noten.
Ontstaan
Volgens Camps, ONB I, nr. 885, hebben slechts twee originele exemplaren bestaan van deze oorkonde, A1 en A2. Als oudste afschrift van A1 vermeldt hij een hertogelijke oorkonde uit 1336, als oudste van A2 een vidimus uit 1319. Het hier onder B vermelde afschrift van de abdij van Berne, dat het oudste is, ontbreekt. Niet uitgesloten kan worden dat dit vidimus vervaardigd is naar een derde origineel exemplaar. Uit de editie van Camps blijkt dat A1 en A2 significante varianten ten opzichte van elkaar vertonen. Afschrift B heeft slechts een paar kleine, onbeduidende varianten ten opzichte van A2 en wijkt op dezelfde plaatsen, samen met A2, af van A1. Het is dan ook denkbaar dat afschrift B, dat geheel in de teksttraditie van A2 staat, naar dit origineel exemplaar vervaardigd is. Afschrift B is geschreven door dezelfde hand die ook het vidimus van grafelijke oorkonden voor de abdij van Berne schreef, zie Van Synghel, DONB, nrs. 1200.12.31(na 1200.00.00) en 1306.06.15. Bijgevolg kan de scriptor van deze twee vidimussen uit 1313 gelokaliseerd worden in de abdij van Berne. Ook de formaatkeuze (in de lengte) van beide stukken is hetzelfde.
Afbeelding 11312.10.03afschriftB
Volledig scherm

Universis Christi fidelibus [..]a quos presentes litteras pervenerint, presentibus et futuris Iohannes, Dei gratia Lotharingie, Brabantie et Limborgie [...]b, salutem in Domino sempiternam.

Inter varias cog[it]ationes nostrum [c]ot[i]di[e] puls[***]c [a]nimum illa nostro vehemen[...]sd cordi [i]nsidet quam de scriptura veritatis: concipimus principes videlicet et milit[e]s suis d[e]bere contentos esse stipendiis et neminem concutere, specialiter innocentem attendendo nichilh[om]inuse quod eo pec[c]at[..]f est gravius quo in statum vel gradum committitur altiorem.

Cum nos igitur postquam Domi[n]o [***]tenteg principatum suscepimus, .. abbatibus, .. abbatissis, .. p[rio]ribus, .. priorissis et quibuscumque r[e]l[***]sish [..]i [r]egularibus, in terra nostra, omnipotenti Deo f[..]ulantibusj sub habitu regulari, et eorum bonis [a]c locis [***]onsiste[n]tibusk tallias, subventiones, exactiones et inconsueta se[***]al [***]m imponi nomine [***]n permiserimus in diversis temporibus in eorum et libertatis ecclesiasti[c]e preiudi[ci]um [***]o gravam[en], universitati vestre notum facimus et testamur tenore presentium litterarum quod nos, p[***]amp [v]itam nostram lugubrem gratia suffragante altissimi cupientes summopere in melius commutare, sub spe p[***]q venie d[e] preteritis et obtente nichilhominusr ab eisdem predictos .. abbates, .. abbatissas, .. prior[e]s, .. priorissas, prepositos et religiosos ac regulares quoscunque alios terre nostre in generali et e[o]rum quemlibet in [s]p[ec]iali, eorum quoque bona et loca ubicumque in districtu nostro consistentia deinceps imperpetuum diligenti deliberatione prehabita ab omni tallia, subventione, exactione et inconsuetis servitiis pro nobis et nostris heredibus ac successoribus quibuslibet ob remedium anime nostre, a[ni]marum quoque heredum et successorum nostrorum absolvimus et [q]uitamus. Receptionem q[***]s et nutritionem porcorum nostrorum in locis dictorum religiosorum et grangiis et deduxionem seu subvextionem lignorum nostrorum co[m]bustibilium ad nostra quevis loca et hospicia que inconsueta reput[a]mus servitia, eisdem .. religiosis pro nobis et nostris heredibus ac successoribus pure perpetuot remittimus propter Deum, ut eo ferventius et devotius pro nobis et nostris heredibus ac pro bono et salubri sta[t]u totius Brabantie famulari possint altissimo quo a gravaminibus etu molestiis acv incursionibus fuerint melius custoditi; mandando omnibus nostris iusticiariis et villicis sub pena nostre gravissime animadversionis, si secus egerint, ne predictos religiosos suis petitionibus, sumptibus vel in eorum monasteriis aut locis commessationibus gravent aliquatenus aut molestent, eisdem .. religiosis firmiter iniungentes quatinus, si dicti iusticiarii et villici contrarium a[t]teptarew pr[e]sumpserint, hoc nobis indilate studeant intimare; qui[a] e[o]sdem .. religiosos expressos videlic[e]t superius perpetuo ga[.]d[...]x vol[um]us ecclesiastica libertate, quos et eorum bona nichil[o]minus sub nostra perpetua protectione suscipim[us] et tutela; promi[***]sy fide media et iuramente prestito corporali, tactis sacrosanctis ewangeliis, pro nobis et nostris heredibus ac successoribus quod nos contra premissa vel eorum aliquodz non veniemus per nos aut per quoscunque alios seu venire conabimur in futuro, nec arcem, ingenium, consilium, favorem vel auxilium queremus vel prestabimus, queri vel prestari sust[i]nebimus, per que infr[in]gi poss[et] in posterum aliquoda' premissorum.

In quorum omnium testimonium et memoriam sempiternam prefatis religiosis presentes litteras, valituras simul omnibus et divisim eorum cuilibet, contulimus sigilli nostri munimine robo[ratas].

Datum et actum nobis recta r[at]ione utentibus, anno Domini millesimo t[rice]ntesimo d[uo]decimo, f[***]b' post festum beati Remigii episcopi.

a
[ad] Camps, ONB I, nr. 885.
b
[dux] Camps, ONB I, nr. 885.
c
[antes] Camps, ONB I, nr. 885.
d
[tiu] Camps, ONB I, nr. 885.
e
aldus B.
f
[um] Camps, ONB I, nr. 885.
g
[permit] Camps, ONB I, nr. 885.
h
[igio] Camps, ONB I, nr. 885.
i
[ac] Camps, ONB I, nr. 885.
j
[am] Camps, ONB I, nr. 885.
k
[ubicumque in districtu nostro c] Camps, ONB I, nr. 885.
l
[rviici] Camps, ONB I, nr. 885.
m
[imposuerimus seu] Camps, ONB I, nr. 885.
n
[nostro] Camps, ONB I, nr. 885.
o
[non modicum et] Camps, ONB I, nr. 885.
p
[reterit] Camps, ONB I, nr. 885.
q
[etite] Camps, ONB I, nr. 885.
r
aldus B.
s
[quoque] Camps, ONB I, nr. 885.
t
perpetuo pure A2, Camps, ONB I, nr. 885.
u
ontbreekt A1 en A2, Camps, ONB I, nr. 885.
v
et A1 en A2, Camps, ONB I, nr. 885.
w
aldus B, lees attemptare.
x
ga[u]d[ere] Camps, ONB I, nr. 885.
y
promi[ttente]s Camps, ONB I, nr. 885.
z
aliquid A1 en A2, Camps, ONB I, nr. 885.
a'
aliquid A1 en A2, Camps, ONB I, nr. 885.
b'
[eria tercia] Camps, ONB I, nr. 885.

Document acties